Beste Allemaal,

Tijdens de uitslagenavond in 2006 spraken Ferd Crone, Jan Hamming en ik elkaar en besloten dat we iets moesten doen. De PvdA behaalde een teleurstellend resultaat en wat erger was, we voelden aan dat een inhoudelijke koerswijziging noodzakelijk werd. Wat en hoe we iets konden doen, wisten we niet… Ik zou een initiatief nemen en brieven schrijven naar sleutelfiguren in de partij, in elk gewest, in elke regio iemand. Dat heb ik in de loop van de voorbije jaren gedaan, steeds vertrekkend vanuit een idee over de partij of sociaal democratische politiek begon ik mijn brief met een beeld van Kats, het kleine, onbeduidende dorp aan de Oosterschelde, in het hart van Zeeland.

Mijn laatste brief scheef ik in maart, na de val van het kabinet. Daags er voor had ik een nieuw toneelstuk in eerste versie voltooid. Inbrekers bezochten mijn huis, haalden alles overhoop, namen dierbare kleinoden mee en mijn laptop met daarin al mijn werk, dus ook mijn toneelstuk, mijn “Katse brief,” die ik dus niet heb kunnen versturen.

De volgende dag.  Terwijl ik deze regels schreef, kwam er en alarmerend bericht binnen van een van de vrienden op ons eiland. De gemeenteraad had, zo schreef het voormalige raadslid van het CDA, in een besloten en vertrouwelijke raadsvergadering een presentatie over het Kustlaboratorium gekregen van de directeur van de stichting het Zeeuws Landschap. Dat Kustlaboratorium is hier gedacht, in de polder waarin wij wonen, leven en werken. Van oudsher, wan al meer dan vierhonderd jaar, geldt de grond van de oud Noord Bevelandpolder als de beste akkerbouwgrond van de wereld. 

In het Kustlaboratorium wordt aquacultuur bedreven (dat is viskweken in de openlucht en op het land); wordt “nieuwe natte natuur” ontwikkeld en zal worden geëxperimenteerd met nieuwe vormen van kustverdediging met bijvoorbeeld verlaagde dijken, waar met regelmaat de zee overheen mag komen en het polderland daarachter als een buffer wordt aangewezen.

De Oud Noord Bevelandolder werd in 1598 aangelegd, volgens de tekeningen van Simon Stevin; de landbouwgrond is van de allerbeste kwaliteit ter wereld, blijkt al meer dan 400 jaar. De polder, op zes na de grootste van het land, is het belangrijkste cultuur historische erfgoed van Noord Beveland. De polder werd zo aangelegd, met rechte wegen, in evenwichtige, efficiënte verhoudingen, dat je op de langste dag van het jaar, Midzomernacht, juist aan het einde van de Noordlangeweg, de zon ziet onder gaan. Ik vind dat van grootse allure… een plaat in zee bedijken, en dan zo aanleggen, me twee wegen van oost naar west, waarvan een weggetje, je op een dag in het jaar, je de mogelijkheid biedt om naar de zon te lopen. Ik heb er ooit een toneelstuk overgeschreven; Agaath Witteman regisseerde de gelezen voorstelling, Huib Rooymans en Har Smeets speelden, samen met de mensen uit Kats. De uitvoering werd verboden door de schouwburgdirecteur van Goes en Middelburg, en het college van B&W Goes. Maar dat is een ander verhaal, en doet niets af aan de schoonheid van de polder.

(In 1998 hebben we met mijn toneelgezelschap en de bevolking van Kats een toneelstuk, de Dijk, gemaakt over de inpoldering…. Het was een groot succes; vorig jaar in een recensie in het NRC, over het krankzinnig kostbare Zeeland Nazomer Festival, werd “onze” Dijk nog als voorbeeld gesteld over betekenis, actueel en bezield toneel. De Oud Noord Bevelandpolder zit dan ook echt in mijn bloed en als je wilt weten wat de Dijk betekende, moet je het maar eens vragen aan Lein Labruyère, of Hans van der Vlist, die bestuurslid waren van mijn toneelgezelschap. )

Het Zeeuws Landschap heeft voor het plan voor het Kustlaboratorium een prijs gehad van de Postcodeloterij, 6, 25 miljoen euro. Het Zeeuws Landschap heeft haar plan verbonden aan de provincie Zeeland, die, zoals bekend, wordt aangevoerd door de markante Carla Peijs, Commssaris van de Koningin, en aan de stichting de Zeeuwse Tong (aquacultuur) van haar partner en echtgenoot, Rinus Platschorre en aan Rijkswaterstaat, dat nu eenmaal zo graag met verlaagde dijken wil experimenteren (en, samen met het wereldwijd opererende concern Arcadis bedenker van het plan). Achter de schermen, zoals dat ook bij de ontpoldering van de Hedwigepolder is gebeurd, wordt alles al beklonken, en worden stap voor stap de besluiten voorbereid en vervolgens geformaliseerd, inclusief besloten, vertrouwelijke raadsvergaderingen. De bevolking staat feitelijk buiten spel. Straks wordt ze met besluiten geconfronteerd wanneer, zoals dat hier wordt gezegd, de pap al is gestort. Wat nu te doen?

                                                             —————-

Tot de zomer van vorig jaar maakte ik deel uit van het gewestelijk bestuur van onze partij in Zeeland. Daarvoor maakte ik een wekelijkse voettocht door Zeeland, sprak met de mensen, inventariseerde de toestand van het land, van het werk, van het bestuur, maar vooral van het gemoed. Het Zeeuwse en vooral Zeeuwsch Vlaamse land lag er onveranderlijk prachtig bij; wandelend verschuift het perspectief, wordt de rust en stilte tastbaar en de lucht oneindig groot.

Hebben jullie ooit het Geuzenboek van Louis Paul Boon gelezen?Dan zijn jullie Zaamslag tegen gekomen, een kleine protestantse enclave in Zeeuws Vlaanderen. Van hier uit onderhielden de protestanten contacten met de Bosgeuzen in de Vlaamse Ardennen, na de Val van Antwerpen. Die banden zijn lang blijven bestaan, meende Boontje; op mijn wandeltocht wilde ik zeker naar Zaamslag. Zouden die oude culturele en religieuze banden nog steeds bestaan? Samen met Cees Liefting, wethouder, wandelden we van Axel naar Zaamslag en daar ontmoetten we Jan Jonkman, een reus van een rode schoolmeester. Voor zijn gasten had hij een rode loper uitgerold; de rode loper die vooral gebruikte om nieuwe leerlingen te verwelkomen en voor de vakantie de leerlingen van groep 8, uit te zwaaien. Jan Jonkman vertelde over het dorp en over de jongeren die niet meer tot rede waren te brengen, op straat rondhingen tot diep in de nacht, drugs en alcohol gebruikten en  vernielingen aanrichten. De dominee, een van de vier verschillende protestantse kerkgemeenschappen in dit kleine dorp, was aan tafel geschoven en, vertelde dat ook hij en zijn collega predikanten, geen vat meer kregen op de jongeren en dat de ouders hun schouders op haalden. En ja, hij bevestigde wat ik vermoedde: de band van de kleine protestantse gemeenschap in Zaamslag met de geloofsgenoten in Vlaanderen bestond nog steeds. Er werden predikanten uitgewisseld en over en weer opgeleid, nog steeds.

Zes weken na mijn bezoek aan Zaamslag, in de nachtelijke uren van de Koninginnedag, vlogen de bewuste jongeren uit de bocht. Een jongen van zestien jaar sloeg met een hamer de postbode van het dorp dood.

 

Het ontpolderen van de Hertoging Hedwige polder was de belangrijkste strijd in de Zeeuwse politiek in de voorbije periode en reikte tot in den Haag. De overgrote meerderheid van de Zeeuwse bevolking verzette en verzet zich tegen het doorsteken van dijken en het afgraven en onder water zetten van polders. Ik heb mijn best gedaan om, binnen onze partij, aandacht te vragen voor die Zeeuwse zorgen, temeer omdat er voor de natuur in en om de Westerschelde betere alternatieven waren en zijn. Dat die alternatieven uiteindelijk niet werden geaccepteerd door de gevestigde natuur en milieuorganisaties doet niets af aan de kwaliteit en de haalbaarheid er van. Mariëtte Hamer en Lia Roefs maakten zich in de Tweede Kamer fractie sterk voor de wenselijkheid om alternatieven voor het ontpolderen te realiseren, maar de politieke afwegingen werden te niet gedaan door de lobby van de machtige natuurorganisaties en ambtenaren.

Op 1 februari, de dag van de herdenking va de Watersnoodramp in 1953, kwamen twee hoge ambtenaren van het ministerie van Landbouw naar Hulst om daar uit te leggen dat de dijken zouden worden doorgestoken en dat men mocht meedenken over hoe de ontpolderde Hedwige zou inrichten. Het college van Burgemeester en Wethouders, met een volledige gemeenteraad had samen met het actiecomité Redt onze Polders, opgeroepen tot Volksoproer. Dat leidde er toe dat de ambtenaren door een woedende menigte en honderden tractors werden ontvangen op de Markt in Hulst. De burgemeester, met zijn ambtsketen om, ging het volk voor en riep na elke paar zinnen: Ontpolderen Nooit. Na zijn toespraak voor de minzaam glimlachende ambtenaren, sprak het PVV Kamerlid de Mos de massa toe en beloofde hen het breken van de dijken desnoods fysiek tegen te houden.

Het ontpolderdrama heeft tot ernstig verstoorde verhoudingen geleid in Zeeland. Joost Schrijnen, de grote baas van de Zuidwestelijke Deltacommissie (de club die dit landsdeel op orde moet brengen in verband met mogelijke klimaatveranderingen en een stijging van de zeespiegel), verzuchtte tijdens een gesprek dat hij een toestand van oorlog constateert. We hebben samen geprobeerd om alsnog een voor alle partijen acceptabele oplossing te vinden, maar de natuur en milieuorganisaties weigeren nog steeds elk gesprek. Dat betekent dat de juridische procedures tegen het ontpolderbesluit op vijf verschillende dossiers door de eigenaar, door het waterschap en de gemeente Hulst zullen worden voort gezet. Wie het dossier kent, weet dat zoveel idiote en ongefundeerde beslissingen zijn genomen en zoveel juridische fouten zijn gemaakt dat de rechter ongetwijfeld op enig moment de politiek zal confronteren met nieuwe dilemma’s.

De gevolgen van zo,n kleine regionale kwestie gaan verder dan je op het eerste gezicht zou denken. Het draagvlak voor Europese natuur en milieuregels wordt door de burgers niet meer gedragen; het vertrouwen in de landelijke, provinciale en lokale democratie is ondermijnd. De politiek heeft het verkeerde probleem met de verkeerde oplossing benoemd, gekozen en bekrachtigd, maar zal het op termijn weer op haar bord krijgen. De gedachte dat het CDA hiervoor de rekening zal gaan betalen bij de verkiezingen is uiterst voorbarig; iedereen in Zeeland weet precies welke individuen verantwoordelijk zijn voor welke besluiten en voor welke handtekeningen…. Mevrouw Peijs is benoemd; haar positie is onaantastbaar.

Om centjes te verdienen breng ik sinds een jaar ’s morgens vroeg kranten rond op ons dorp, de Provinciale Zeeuwse krant, Trouw, Volkskrant, AD en NRC Next. Dat is een oefening in discipline en nederigheid. Zes dagen in de week, ’s morgens vroeg wakker om vijf uur en half zes er uit; honderd vijftig euro in de maand. Ik ben me er van bewust dat heel veel mensen zo vroeg op staan en naar hun werk gaan en vrijwel niets verdienen. Als je weet wat mensen in de zorg verdienen, vaak in deeltijd banen…en dat afgezet tegen al die kosten die je worden aangerekend. Het is niet om te lachen en het idee dat je dan maar aanvullende uitkeringen of kwijtscheldingen moet aanvragen is ook een zo gemakkelijke toverformule die niet werkt. Als je hier een beroep zou doen op een speciale regeling, bijvoorbeeld om de kinderen te laten sporten, weet binnen een week iedereen dat. Bovendien kom je van de regen in de drup, maak je je afhankelijk van de controle door je buurman, of diens achterneef, of de ex van die en die.

 

Ik denk wel eens, maar dat is misschien ook heel naïef, dat de sociaal democratie best de grootste partij kan worden, maar dan alleen wanneer ze zich ook  bewust van de aard, van de omstandigheden en de mentaliteit op het platteland. In ons dorp kunnen wij alles realiseren,  door samen te werken en ons van de overheid zo min mogelijk aan te trekken…

 

Begin jaren zeventig hebben de vaders op het dorp een speeltuin gemaakt voor de kinderen van het dorp. Ze maakten een wip, een schommel, een draaimolen gewoon zelf, naar eigen inzicht en goeddunken Er was ook een klimhuis getimmerd. Echter, de voorbije jaren werd het een na het ander afgekeurd, ik meen door handhavers van de voedsel en warenwet…  niet omdat de speeltuin niet was onderhouden of er met de schommel of de wip iets mis was, integendeel maar omdat de regels veranderd waren. Je doet daar dus niks aan, en, realiseerde ik me… met zes dorpen op het eiland en nog geen zevenduizend inwoners, zou de gemeente nooit blijvend een fatsoenlijke speeltuin in Kats kunnen verzekeren. Bovendien, de speeltuin grenst aan het schoolplein, en ook al gaat het nu goed met het schooltje (we zitten ruim boven de leerlingennorm) is het een kwetsbare voorziening.

 

Dus, bedacht ik, zouden we het 800 jarig van ons dorp mooi kunnen gebruiken om met een verwijzing naar het verleden een investering te realiseren voor de toekomst. Immers, ooit stond hier een groot, aanzienlijk kasteel van de Heren van Cats (waar de kleine Floris V opgroeide) maar nu is daar niets meer van terug te vinden, anders dan een collectieve herinnering. Ik dacht dat we in de speeltuin best een speelkasteel zouden kunnen laten maken, een Fins bedrijf, Lappset, zou dat kunnen. De kosten zouden ruim twintigduizend euro bedragen. Ik schatte in dat we met een beroep sponsors en fondsen aan die 20.000 euro zouden kunnen komen… dus was het zaak om het realiseren van het speelkasteel zo te organiseren dat de kinderen van het dorp en de school dat zouden doen. Samen met hen en de meesters en juffen van de school maakten we een toneelstuk over Floris de Vijfde, een jongetje van Kats en voerden dat uit in ons dorpshuis/ gymnastieklokaal. Vaders en moeders, broers en zussen, opa’s en oma’s kwamen kijken en deden na afloop een centje in de hoed waarmee werd rond gegaan. Zo haalden de kndere ruim twee honderd euro op, en zou het Kasteel van Kats er komen…. Nou, de Rabobank deed mee, oude fondsen van gegoede burgers uit de Pruikentijd (ja, die bestaan nog steeds..)en Jantje Beton zouden het moeten doen. Jantje Beton wilde weten hoeveel kinderen van het speelkasteel gebruik zouden maken…dat waren er altijd te weinig, ook al zou dat Speelkasteel wel voor twintig jaar de leefbaarheid van het dorp voor kinderen kunnen verzekeren. Het dreigde dus te mislukke; de kinderen waren zo teleurgesteld. Ze hadde zo hun best gedaan met toneelspelen. Ze probeerden een nieuwe actie en maakten thuis tekeningen, die ze huis aan huis verkochten… het leverde weer zeventien euro op. Naast Jantje Beton is nu ook een ander Koninklijk fonds, het Oranjefonds van de kroonprins en zijn echtgenote. Daar kreeg ik wel gehoor, en door de aanvraag slim te formuleren kon ik op een dag, rijdend  in de trein, op weg naar een interview voor Rood, via de draagbare telefoon vernemen dat we het laatste restant van het bedrag binnen hadden. Het kasteel kon worden door de kinderen worden besteld, in Rovaniemi, Finland. En ja.. het kasteel van Kats is het kasteel van de kinderen. We zijn het enige dorp waar geen hek staat om de speeltuin, en er evenmin sprake is van vandalisme… daar houden de kinderen zelf wel in de gaten. En wat het mooiste is, is dat de kinderen weten, echt allemaal, dat als je wat wilt, dat je je dan niks van regels moet aan trekken maar met elkaar aan de slag moet gaan.

 

Met aandacht volg ik de discussies over de koers en richting van de sociaal democratie. In S&D lees ik de stukken, volg de websites van de zusterpartijen in Engeland, Duitsland, Vlaanderen/ Wallonië en Frankrijk en verbaas me er zo over, want hoeveel wetenschappers, filosofen en schrijvers je ook hoort….. er klinkt uit al die gedachten, bespiegelingen, waarnemingen en voorspellingen niets anders dan richtingloosheid, onduidelijkheid en een volkomen gebrek aan zelfvertrouwen. Een tweede waarneming is dat al die stukken, gesprekken en interviews zo enorm van bovenaf worden geschreven…. Ofwel biedt men een inzicht vanuit de wetenschap; ofwel vanuit de staat, vanuit het gezag, het openbaar bestuur….

Onze basisschool in Kats is een wonder. De bevlogen bovenmeester Leen van Loon heeft de school tot spil, tot het kloppend hart, van de gemeenschap gemaakt. Leen is met zijn team de grondlegger van de sportclub Kats, van de badmintonclub, van de Oranjevereniging, van de culturele impuls die het dorp kreeg, van de ouder werkavonden, van de speeltuinvereniging, van eigenlijk alles wat het dorp leefbaar maakt. Daar komt bij dat het onderwijs zo goed is, dat kinderen die elders niet tot hun recht komen, in Kats tot bloei komen. Niet voor niets gaat er door onderwijskringen in heel Europa een filmpje rond waarbij de school als voorbeeld geldt voor een kleine school op het platteland.

Leen gaat echter met pensioen, aan he einde van het schooljaar. Niet omdat hij het lesgeven niet meer leuk vindt, maar omdat de bureaucratie te zwaar wordt. Onze school is nu onderdeel van een koepel, NOBEGO, en de onderwijzers krijgen nu visitekaartjes en tweedaagse cursussen hoe zij de school moeten representeren. De koepel wordt geleid door een ex-consultant van BMG…Leen krijgt, zo heeft die bovenschools manager bepaald, geen opvolger… er komt wel een Local Unit Manager, zoals dat heet. Het is de cultuur van BMG consultants, de ratten van het openbaar bestuur, die het onderwijs en daarmee de gemeenschap naar de vaantjes helpen. 

 

Ik mis in al die stukken en conferenties “Katse” verhalen. Het lijkt wel alsof de sociaal democratie alleen nog maar gedacht kan worden door wetenschappers, of vertegenwoordigers van het openbaar bestuur. Hoe kan het zijn dat de verhalen ontbreken van de jongens die hier van het ROC worden gestuurd omdat ze geen grote mond hebben, of van het meisje wat te bang is om naar school te gaan, of van dat andere meisje, dat zich prostitueert om haar studie te kunnen betalen en haar familie te onderhouden, of haar klasgenoot die handelt in drugs, ook om aan zijn verplichtingen te kunnen voldoen? Hoe kan het zijn dat kinderen naar school gaan, jaarlijks hun schuld aan de staat zien oplopen met duizend euro en het nooit meer kunnen aflossen omdat de baantjes die voor hen worden weggelegd, zo zij er al zijn, nooit een volwaardig inkomen kunnen verzekeren? Hoe kan het zijn dat die schulden bij een jongere generatie ontstaan om de welvaart te verzekeren van hen die zweren bij de vrije markt en de kenniseconomie? Hoe kan het zijn dat dit geen bijzondere of op zichzelf staande gevallen zijn, en dat desondanks die verhalen toch niet gehoord worden? Hoe kan het toch zijn dat bij de deftige discussies over inhoud en richting van de sociaal democratie nooit dat perspectief gekozen wordt?

Over ons; zonder ons….

Ik vertelde dat ik de krant rond breng in ons dorp. Natuurlijk is dat leuk; het is een confrontatie met de seizoenen, het vraagt discipline en uithoudingsvermogen. Bovendien maakt het zo een cirkel in mij n bestaan rond. Ik schrijf journalistieke stukjes, geef les aan een school voor journalistiek, lees en bezorg de krant; dat maakt de cyclus rond.

Wat is het belangrijkste nieuws?

De voorpagina? Ik dacht het niet.

De achterpagina van de PZC vertelt wat mij betreft wekelijks het belangrijkste bericht over de toestand in de samenleving. Ik bedoel dan de pagina grote advertenties van supermarktketens Lidl en Aldi. In die advertenties ontdek je de prijzen van het industriële voedsel en het aanbod van symbolen van extreme luxe: tuinmeubelen, tuinkeukens, hardloop schoenen, fitness apparatuur. Het voedsel daarentegen heeft nauwelijks nog een prijs en nauwelijks nog een identiteit. Die advertenties vertellen over de toestand op het platteland, over de toestand in de arme wijken van de grote steden, over de stille wijken van de slaapsteden, over vrije markt en de wereldwijde economie.

Wat is onze houding ten opzichte van de wereld achter die advertenties? Waarom beantwoorden we die vraag niet? Durven we dat niet? Kunnen we dat niet?

Hoe moeten we, hoe kunnen we, hoe willen we onze centjes verdienen?

En wie verdient waarom wat?

De Goden van deze tijd, het grote, internationale bedrijfsleven, de hogere politiek in den Haag, de Europese instellingen in Brussel, zullen die vragen beantwoorden vanaf hun berg Olympus. Zij leggen hun daden uit als onvermijdelijk, als kansrijk en onweerlegbaar.

Mijn gevoel zegt dat de sociaal democratie aan die gesprekken best kan deelnemen, maar nooit vanuit de positie van de Goden, wel als vertegenwoordigers van de stemmen van de kinderen op het schoolplein van Kats, of van de leerlingen die worden weg gestuurd omdat zij de competentie, een grote bek, ontberen, of de kinderen die zich prostitueren of hun familie te onderhouden, de studie te bekostigen en het salaris van de minister te verzekeren. De sociaal democratie moet niet zoals nu te vaak gebeurt de individuele vrijheid en het recht van de sterkste bepleiten, maar wijzen op de betekenis van het onafhankelijk denken, en op de kracht van het samen werken in een gemeenschap. We zouden, vind ik, autonome gemeenschapszin moeten organiseren, eerder dan de collectieve sector te willen versterken naast het vergroten van het individualisme. Laten we in hemelsnaam de collectieve sector verbeteren en dienstbaar maken, maar niet vergroten. Doe dat door de basis, iedere gemeenschap meer vrijheid en verantwoordelijkheid te geven.

Tijdens mijn wandeltocht door Zeeuwsch Vlaanderen heb ik voorstellen gedaan voor grootschalige ontwikkeling van zonne-energie. Samen met bewoners van boerderijen en dorpen, met bestuurders van gemeenten en waterschap vonden we de mooiste projecten en mogelijkheden voor toepassingen voor zonne energie. Bovendien waren er investeerders om een en ander mogelijk te maken. We bedachten een coöperatieve waardoor toepassingen van zonne energie niet alleen bereikbaar zouden zijn voor mensen zoals Diederik Samson en Femke Halsema, maar ook voor de tegenstanders van het ontpolderen, gewone mensen die bescheiden en anoniem hun leven leiden. Die coöperatieve gedachte vond bij hen en bij de investeerders grote weerklank… maar niet bij de gedeputeerde van Groen Links, hier in Zeeland, niet bij energiebedrijf Delta nv en al helemaal niet bij mijn partijgenoten in provinciale staten. Dat was een teleurstellende ervaring.

(Gisteren gaf ik weer een dagje les in Rotterdam. Ik miste andermaal een aantal meiden in de klas. Een van hen kwam halverwege de les binnen, mager en met een opgeblazen, vermoeid gezicht. Het meisje komt uit een bevoorrecht sociaal democratisch milieu; haar oduers gaan om met de top van de Europese sociaal democratie; tijdens haar stage inBrussel zat ze aan tafel met de president van Polen, met meneer Barosso… Nu hebben de ouders, die vanzelfsprekend zijn gescheiden, de contacten met haar verbroken. Het meiske is net 20, woont in een duur appartement in Amsterdam haar partner, een oudere welgestelde jonge heer heeft haar verlaten. Ze heeft in Tibetaanse tekens “ hoop” op haar arm laten tatoeëren maar verzaakt haar schoolwerk. Ze vertelde dat ze zich de komende dagen heeft vrijgekocht om haar achterstand op school in te lopen. Vrijgekocht? Ja, zeker, bekende ze voorzichtig. Ze staat nu avond aan avond op straat om volk te verleiden een nachtclub te betreden. Ze was gisteren door een hond in haar hand gebeten; de wond was niet verzorgd, het vuil veroorzaakte een ontsteking; ze kon een vinger niet meer buigen. Ik heb haar naar de dokter gestuurd en gezegd dat ze vanavond vroeg moest gaan slapen. Ze had tranen in haar ogen.)

 

Gisteravond was er in het dorpshuis de Vriendschap de jaarlijkse vergadering van de dorpsgemeenschap, samen met het college van B&W en de belangrijkste ambtenaren. Dat was weer een groot genoegen; de kleinschaligheid en vertrouwelijkheid zijn daarvoor de belangrijkste ingrediënten. Alle kwesties die in het dorp spelen, komen aan bod, ook het eerder genoemde Kustlaboratorium. Ik hoef nauwelijks te betogen dat de bewoners van het dorp geen behoefte hebben aan dit soort experimenten, noch aan de vernietiging van de polder. Mocht  het Kustlaboratorium worden gerealiseerd, dan zou dan een impuls betekenen voor Colijnsplaat, meende het college van B&W. De burgemeester en het college verklaarden evenwel dat er nog niets zeker is; het Kustlaboratorium zou ook nog aan de overkant, op Schouwen Duiveland, terecht kunnen komen. Vooralsnog voert de burgemeester gesprekken met boeren in de omgeving… eerst wanneer alles rond is, wordt het project zoal dat heet, in procedure gebracht. Dan pas zal er uitleg worden gegeven aan de bevolking. Ik vrees dat dit een verkeerde tactiek is en, zoals bij de Hedwige, weer tot conflicten zal leiden, die door bestuurlijke overmacht zullen worden overwonnen.

Deze brief wordt natuurlijk te lang; de aandacht moet nu gaan naar de campagne, en de verkiezingen die over twee weken worden georganiseerd. Ik hoop dat we een mooi resultaat halen en dat we de tijd nemen en krijgen om het vertrouwen in het perspectief  van de sociaal democratie voor de lange termijn te herstellen.

Aan deze reeks van brieven komt met de verkiezingen een einde Ik heb betoogd dat de partij een nieuwe dynamiek behoeft en haar kwaliteiten, de verschillende aspecten van de organisatie en de sociaal democratie, breder moet benoemen en ontwikkelen.  Het ledenaantal en het geworstel met inhoud en organisatie nopen ons er toe. Weet je nog: de lerende partij, de informerende partij, de sociale partij, etc…

Ik ga de komende maanden met een ploegje van zeven acht jongeren aan de slag. Ik zal hen hier thuis mij n toneelvoorstelling van de Dijk op video laten zien en daarna ga ik hen journalistieke vormen leren: schrijven, interviews maken, verhalen noteren. Uit alle windstreken hebben jongeren gereageerd en willen graag mee doen. Ik neem hen mee naar de provinciale staten in Middelburg, naar gemeenteraad en Tweede Kamer en wie weet ook naar de Wiardi Beckman Stichting, al ontberen alle deelnemers wetenschappelijke kwalificaties. Daarvan zullen zij verslag leren maken en dat zullen we publiceren via Zeeuws Rood, onze digitale nieuwsbrief. Mar naast al deze instituties zal ik de jongeren vragen voor elke bijeenkomst een stukje te schrijven of een reportage over wat ik maar even noem, de Katse verhalen Volgens mij zijn die nu eenmaal van belang voor de Partij van de Arbeid.

En ik schrijf aan een toneelstuk over de gevolgen van studieschulden en leningen voor jonge mensen en weet je wat het mooiste is… jongensdromen komen altijd uit: Chi Coltrane, (Go like Elijah; You were my friend) doet mee… kijk maar op You Tube naar haar nummer: Yesterday, today and forever, wat ze bij de VPRO speelde op zondagochtend, vorig jaar.

Nu, nog twee weken campagne. Ik wens  iedereen heel heel veel goeds,

Hartelijke groeten van

Jan Schuurman Hess.